Установа адукацыі “Віцебскі дзяржаўны універсітэт

імя П. М. Машэрава”

Рэферат на тэму:

“Міфалогія кельтаў”

Падрыхтавала Паўлоўская Н.,

студэнтка 12 групы ФБФіК.

Выкладчык Таранеўскі В. У.

2007 год

Блізкія па мове і культуры плямёны, вядомыя ў гісторыі пад імем кельтаў (гэта назва паходзіць ад старажытных грэкаў, рымляне іх называлі галамі), прыблізна тры тысячы гадоў назад рассяліліся амаль па ўсёй Еўропе. Іх знаходжанне на кантыненце адзначана многімі поспехамі ў галіне матэрыяльнай культуры, якімі карысталіся і іх суседзі.

Ранняя еўрапейская літаратура, а дакладней фальклор, шмат узяла з помнікаў творчасці гэтага старажытнага народу. Героі многіх сярэдневяковых паданняў – Трыстан і Ізольда, прынц Айзенхерц (Жалезнае сэрца) і чараўнік Мэрлін – усе яны былі народжаны фантазіяй кельтаў. У іх гераічных сагах, якія былі запісаны ў VIII ст. ірландскімі манахамі, ёсць казачныя рыцары Грааля, такія, як Персіфаль і Ланселот.

Сёння няшмат пішацца пра жыццё кельтаў і ролю, якую яны адыгралі ў гісторыі Еўропы. Сучаснік кельтаў Арыстоцель называў іх “мудрымі і майстровымі”.

Кельцкая міфалогія – міфалагічныя ўяўленні кельтаў (групы індаеўрапейскіх народаў), кантынентальных і астраўных. Зыходны момант яе фарміравання адносіцца да жыцця кельтаў у першапачатковай вобласці іх рассялення ў Цэнтральнай Еўропе (на поўнач ад Альп), далейшае яе развіццё адбывалася ва ўмовах рассялення кельцкіх плямёнаў у другой палове I тыс. да н.э. на Еўрапейскім кантыненце і Брытанскіх астравах і ўзаемадзеяння з аўтахтонным насельніцтвам. Адноснай устойлівасці і аднароднасці кельцкая міфалогія дасягнула на кантыненце ў апошнія два стагоддзі да н.э., на Брытанскіх астравах, магчыма, некалькі пазней. Звесткі аб міфалогіі кантынентальных кельтаў (а таксама кельтаў дарымскай Брытаніі) дастаткова фрагментарныя – пачэрпваюцца ў асноўным з археалагічных крыніц (статуі, рэльефы з выявамі багоў, рэшткі культавых пабудоў, надпісы з пасвячэннямі, надмагільнымі эпітафіямі, манеты); сведчанні антычных аўтараў практычна абмяжоўваюцца паведамленнямі аб веры кельтаў у перасяленне душы і жыцці пасля смерці; літаратурныя помнікі мясцовай традыцыі для Галіі (сучаснай Францыі) і іншых раёнаў, якія былі захоплены рымлянамі і падвергліся моцнай раманізацыі, адсутнічаюць. Адзіныя міфалагічныя сістэмы кельцкай міфалогіі, атрымаўшыя звязнае асвятленне ў апавядальных помніках мясцовых традыцый, — ірландская і валійская (кельтаў паўвострава Уэльс, Вялікабрытанія); галоўнымі з гэтых помнікаў з’яўляюцца ірландскія сагі, першыя запісы якіх адносяцца да VIII-IX ст.ст., а пачатак сістэматычнага збірання – да XII ст. Гэтыя крыніцы, якія былі складзены пасля ўсталявання хрысціянства і адчулі яго моцнае ўздзеянне, у большасці сваёй “другарадныя”: яны адносяцца да больш ранніх страчаных помнікаў, але толькі ўскосна адлюстроўваюць міфалагічныя ўяўленні старажытных кельтаў. Зусім адсутнічаюць звесткі аб касмаганічных і эсхаталагічных міфах (у тым ліку і кельтаў Ірландыі).

Спроба рэканструяваць пантэон багоў для ўсяго кельцкага міру з’яўляецца спрэчнай. Звесткі аб кельцкіх боствах рэдка супастаўлены храналагічна і геаграфічна. Дадзеныя аб пантэоне кантынентальных кельтаў (як і кельтаў дарымскай Брытаніі) настолькі адрывачныя, што не даюць магчымасці вызначыць яго структуру. ............