Творчая дзейнасць Рыгора Мурашкі
У творчай дзейнасці Рыгора Мурашкі можна вылучыць два перыяды, вельмі адрозныя, непадобныя сваім зместам. Першы ахоплівае 20—30-я гады, другі прыпадае на Айчынную вайну, калі пісьменнік у сувязі з цяжкай хваробай не змог эвакуіравацца ў тыл і быў змушаны застацца ў акупаваным Мінску.
Найбольш значныя набыткі Р. Мурашкі ў жанры мастацкай прозы якраз і прыходзяцца на апошні, вельмі складаны, драматычны этап жыцця і творчасці. Менавіта раманамі «Таварышы» і «Наўсуперак лёсу», якія датуюцца 1942 г., пісьменнік пакінуў прыкметны след у гісторыі беларускай літаратуры.
Крыважэрны малох масавых рэпрэсій 30-х гадоў абмінуў Р. Мурашку, але пісьменнік усё роўна застаецца трагічнай фігурай літаратуры эпохі таталітарызму. Трагізм гэты выявіўся ў супярэчнасці паміж прыроднымі, індывідуальна-псіхалагічнымі схільнасцямі Мурашкі як чалавека, творчай асобы і пафасам яго твораў, напісаных у адпаведнасці з жорсткімі ідэалагічнымі вымогамі 30-х гадоў. Усе, хто ведаў Р. Мурашку, адзінадушна гавораць пра яго дабрыню, спагадлівасць, гатоўнасць прыйсці на дапамогу. Аднак гэтых якасцей натуры аказалася недастаткова, каб устрымацца ад напісання і публікацыі твораў, далёкіх ад запатрабаванняў гуманістычнага мастацтва, якое свой сэнс і прызначэнне бачыць у абароне чалавека, дабрыні і справядлівасці. Інакш кажучы, пры іншых, болей спрыяльных грамадска-палітычных абставінах талент Р. Мурашкі разгортваўся б зусім у іншым кірунку, чым гэта мела месца ў сапраўднасці.
Нарадзіўся Рыгор Мурашка 3 (16) лютага 1902 г. у в. Бязверхавічы Слуцкае акругі. Скончыў народную, а затым двухкласную валасную школу і ў 1917 г. паступіў у Нясвіжскую настаўніцкую семінарыю.
У 1920 г. семінарыя была зачынена польскімі ваеннымі ўладамі як «пралетарская навуковая ўстанова». Пачынаючы з гэтага года Р. Мурашка на доўгі час звязвае сваё жыццё з войскам.
Спярша ён быў залічаны на інструктарскія курсы пры Народным Камісарыяце ўнутраных спраў Беларусі, потым працус інструктарам Слуцкага павятовага ваенрэўкама. У часе службы Р. Мурашка захварэў на тыфус. Лячыўся ў Ленінградзе. Затым яго перавялі ў Волагду.
Па звароце з войска ў маі 1921 г. Р. Мурашка абіраецца членам Цараўскага валаснога зямельнага аддзела той жа Слуцкай акругі і загадчыкам хаты-чытальні, а праз некаторы час устанаўлівае сувязь з літаратурным аб'яднаннем «Маладняк», дасылае туды свае першыя спробы пяра.
Літаратурны дэбют Р. Мурашкі адбыўся ў 1924 г., калі ў газеце «Савецкая Беларусь» быў змешчаны абразок «Папоўскі шлюб».
Працягваць літаратурную працу на цывільнай пасадзе маладому пісьменніку не давялося: восенню таго ж года ён быў накіраваны ў распараджэнне палітаддзела Другой беларускай дывізіі. На гэты раз вайсковая служба былога селькора доўжылася да 1926 г.
Пачатковы перыяд знаходжання ў войску не суправаджаўся прыкметнай творчай актыўнасцю. Былі напісаны апавяданні «У глушы вясковай», «Бросьня вясновая», «Янка ў адпачынку», «Каваль Максім» (усе — 1925). Больш плённым аказаўся наступны год, калі з'явіліся апавяданні «Акцябрыны», «Два і адна», «Шлёмка-пернічнік», «Катрыншчык», «Пытанні», «Яйцо і сліва», «Пасвянціў». Выходзіць і першы зборнік празаічных твораў — «Стрэл начны ў лесе» (1926). Пачынаецца праца над творам буйной жанравай формы — раманам «Сын» (1929).
Ацэпьваючы ранні перыяд творчасці Р. ............