БЕЛАРУСКI ДЗЯРЖАЎНЫ УНИВЕРСIТЭТ
кафедра замежнай журналістыкі і літаратуры
РЭФЕРАТ
на тэму:
«ТРАНСФАРМАЦЫЯ ІНФАРМАЦЫЙНАЙ ПРАСТОРЫ ВЕНГРЫІ»
МИНСК, 2008
На пачатку перыяду трансфармацыі ў Венгрыі, згодна каталогу перыядычнага друку, выдавалася 840 газет і часопісаў агульным тыражом 1 млрд экз. Друк знаходзіўся на дзяржаўнай датацыі.
Ацэньваючы характар пераўтварэнняў венгерскіх СМІ, якія адбываліся ва ўзаемазалежасці з кардынальнымі палітычнымі рэформамі, трэба мець на ўвазе, што ў Венгрыі, у адрозненне ад суседзяў па рэгіёне, рэвалюцыйныя змены адбываліся не пад ціскам народу «знізу», як у Румыніі або Чэхаславакіі, а «зверху». Палітычная трансфармацыя была абумоўлена рэфармацыйнымі працэсамі ўнутры кіруючай Венгерскай сацыялістычнай рабочай партыі (ВСРП). Яна пачалася ўлетку 1987 г. пасля адстаўкі Янаша Кадара з пасады Першага сакратара ЦК і да вясны 1990 г. адбывалася па ініцыятыве партыйнага кіраўніцтва. Адмова ў чэрвені 1988 г. ВСРП ад цэнтралізаванага кантролю над СМІ, ліквідацыя сектара прапаганды і агітацыі ЦК, стварылі падстава для з'яўлення ў хуткім часе альтэрнатыўнай перыёдыкі. Летам 1989 г. ВСРП прыняла дактрыну палітычнага плюралізму. 7 кастрычніка 1989 г. пазачарговы надзвычайны з'езд партыі перайменаваў яе ў Венгерскую сацыялістычную партыю, адмяніў прынцып дыктатуры пралетарыята і наладзіў дыялог за «Круглым сталом» з прадстаўнікамі нефармальных аб'яднанняў. Вынікам пасяджэнняў «Круглага стала» стала дамоўленасць пра паступовы пераход ад «дзяржаўнага» да «дэмакратычнага» сацыялізму і правядзенне свабодных парламенцкіх выбараў.
На выбарах у сакавіку 1990 г. перамогу атрымаў шматпартыйны саюз Дэмакратычны форум, які сфарміраваў кааліцыйны ўрад і прыступіў да змены мадэлі дзяржаўнага ладу. ВСП сышла з палітычнай арэны. Была адменена сістэма ліцэнзій для друку, радыё і тэлебачання. Замест яе ўвялі простую працэдуру рэгістрацыі. Гэта паспрыяла інфармацыйнаму выбуху – колькасць выданняў за паўтара года павялічылася ў 3 разы.
Урад, сфарміраваны Дэмакратычным форумам, адмяніў дзяржаўныя датацыі для перыядычнага друку і распачаў прыватызацыю друкаваных і электронных СМІ. Усе без выключэння выданні былі вымушаны шукаць сродкі для існавання. Гэта паўплывала на характэрную рысу венгерскіх СМІ на першым этапе трансфармацыі – адкрытасць замежным інвестыцыям.
Гэтая акалічнасць мела станоўчы і адмоўны бок. Станоўчы – імклівыя, у параўнанні з друкаванымі СМІ суседніх краін рэгіёна, змены ў дызайне і змесце выданняў, павышэнне якаснага ўзроўню ілюстрацый і тэксту, а таксама дыверсіфікаванасць (арыентацыя на інтарэсы пэўных груп насельніцтва). Адмоўны — выданні пачалі губляць нацыянальнае аблічча, ператвараючыся ў «кальку» заходнееўрапейскіх або амерыканскіх аналагаў, празмерная камерцялізацыя работы рэдакцый, залежнасць ад густу капрызных рэкламадаўцаў. Шмат выданняў, не вытрымаўшы жорсткіх умоў канкурэнцыі, зачыніліся, сотні журналістаў і тэхнічных супрацоўнікаў аказаліся беспрацоўнымі. Адной з першых, прынамсі, зачыніўся ў сувязі са скарачэннем колькасці падпісчыкаў орган Дэмакратычнага форума – газета «Мадьярскі форум».
Па заканчэнні гэтага перыяду трансфармацыі высветлілася, што аснову новай структуры друку па-ранейшаму складаюць так званыя «старыя» газеты і часопісы, якія выходзілі да 1990 г. ............