УА "Беларускі дзяржаўны педагагічны універсітэт імя М. Танка"

Паведамленне па курсу "Гісторыя Беларусі"

На тэму:

Каменны век на Беларусі

Падрыхтаваў:

студэнт 206 гр. гіст. ф-та

Нарывончык

Дзмітрый Сцяпанавич

Минск

2005

Цікаўнасць да старажытнага мінулага Беларусі існавала здаўна. Яшчэ ў XVI – першай палове XVII стст. Магнаты пачынаюць цікавіцца гістарычным краязнаўствам і збіраннем старажытных грамат. Больш мэтанакіраваныя, хаця і даволі яшчэ спарадычныя даследаванні пачаліся дзесьці а пры канцы XVIII – пачатку ХІХ стст., і звязаны яны перш за ўсё з імем З.Даленгі-Хадакоўскага. У сяр. ХІХ ст. гістарычнымі даследаваннямі займаліся Я. І К.Тышкевічы, да пачатку першай сусватнай вайны В. Шукевіч і Е. Раманаў. Да гэтага часу адносяцца першыя абагульняючыя працы Т. Нарбута, А. Кіркора, В. Ластоўскага. У міжваенны перыяд даследаванні К. Палікарповіча (вывучэнне стаянак Юравічы і Бердыж) падцвярджаюць меркаванне Е. Раманава аб засяленні беларускіх тэрыторый яшчэ ў палеаліце, робяцца спробы аналізаваць не толькі матэрыяльную культуру, але і рабіць высновы аб развіцці гаспадаркі і сацыяльнай арганізацыі (А. Леўранскі). У тагачаснай Заходняй Беларусі ствараюцца этнакультурныя схемы, якія ўлічваюць і індаеўрапейцаў, і старажытных балтаў, і славян (В. Антаневіч і Т. Цэтак-Галубовіч). У 50-я гг. ХХ ст. назіраецца буйное развіццё беларускай археалогіі, звязанае перш за ўсё з дзейнасцю такіх навукоўцаў як Кухарэнка, Арцёменка, Штыхаў, Побаль і, безумоўна, многімі іншымі. У гэты час ідзе назапашванне археалагічнага матэрыяла, у якім узнімаецца не толькі асаблівасці матэрыяльнай культуры, але і разглядаецца гаспадарчае развіцце, светапогляд, праблемы этнагенезу. У сувязі з гэтым у 1977 г. з’яўляецца прыкметная праца Загарульскага. Набытак больш як стогадовага развіцця археалогіі ў рэчышчы вывучэння гісторыі старажытнага грамадства падсумаваны ў працах энцыклапедычнага характару: Археалогія Беларусі, Т.1: каменны і бронзавы век, 1997 і Археалогія Беларусі, Т.2: жалезны век, 1999. У наш час гістарыяграфія застаецца адкрытым пытаннем і пасаянна папаўняецца новымі працамі.

ПАЛЕАЛІТ

Першае пранікненне чалавека на тэрыторыю Беларусі адбылося 100-35 тысяч гадоў таму назад, у час СЯРЭДНЯГА ПАЛЕАЛІТУ, што пацвярджаюць асобныя знаходкі – грубаабітыя прылады працы. Так, каля в. Свяцiлавiчы на р. Бесядзь было знойдзена скрабло, вырабленае з крамянёвай пласцiны, паблізу в. Абідавічы на Дняпры (Быхаўскі р-н) было выяўлена масіўная скрэблападобная прылада працы, сярод матэрыяла стаянкi в. Падлужжа (Чачэрскi р-н) сустрэлiся востраканечнiк, адшчэпы і ядрышчы з крэменю. Акрамя гэтых шырокавядомых знаходак прысутнасць старажытнага чалавека на тэрыторыі Беларусі ўжо ў эпоху мусцье падцвярджаюць знаходкі аналагічных вырабаў на берагавых схілах воз. Нобель у вярхоўях Прыпяці. Іх выраблялі неандартальцы, касцяныя рэшткі якіх упершыню знойдзены ў даліне Неандэр (Германія), у Крыму і Закаўказзі. Хутчэй за ўсё на тэрыторыю Беларусі яны пранiклi па далiнах «прарэк» з тых месцаў, дзе сустракаецца найбольш слядоў iх жыхарства – з дняпроўскага Надпарожжа, басейна Дзясны або Закарпацця. З’яўленне першых людзей на тэрыторыі Беларусі прыпадае на неспрыяльны ў кліматычным плане час некалькіх леднікоў. ............